لرزه گیر لاستیکی چیست؟
لرزه گیرهای لاستیکی (Rubber Expansion Joint) از اجزای حیاتی در سیستم‌های پایپینگ، تجهیزات دوار (مانند پمپ، کمپرسور، چیلر و توربین) و سایر تأسیسات صنعتی محسوب می‌شوند. این تجهیزات با جذب ارتعاشات، کاهش نوسانات مکانیکی و جلوگیری از انتقال ضربات به سایر قسمت‌های سیستم، موجب افزایش عمر مفید تجهیزات و بهبود عملکرد کلی سیستم می‌شوند.
تعریف و عملکرد لرزه گیر لاستیکی
لرزه گیرهای لاستیکی، ابزاری هستند که در میان دو فلنج فلزی نصب می‌شوند. هسته‌ی لاستیکی این دستگاه، ارتعاشات ناشی از عملکرد تجهیزات دوار را جذب کرده و از انتقال آن به لوله‌ها و سایر اجزاء سیستم جلوگیری می‌کند.
عملکرد اصلی:
- جذب ارتعاشات: هسته‌ی لاستیکی با خاصیت انعطاف‌پذیری بالا، ارتعاشات و نوسانات ناشی از کارکرد پمپ‌ها، فن‌ها و توربین‌ها را جذب می‌کند.
- کاهش ضربات و شوک‌ها: در مواقع افزایش یا کاهش ناگهانی فشار خط لوله، لرزه گیر قادر است ضربات قوچ و شوک‌های موجود را کاهش دهد.
- تنظیم تغییرات ابعادی: تغییرات ابعادی ناشی از تغییر دما یا تنش‌های مکانیکی نیز با کمک این تجهیزات مدیریت می‌شوند.
- ایجاد عایق الکتریکی: در برخی موارد، عملکرد لاستیکی به عنوان عایق بین قطعات فلزی عمل کرده و از پدیده خوردگی گالوانیکی جلوگیری می‌کند.
ساختار و اجزاء
- هسته لاستیکی: بخش اصلی که از لاستیک‌های متنوعی مانند NBR، SBR، NR، EPDM، BUTYL و NEOPRENE تولید می‌شود. انتخاب نوع لاستیک بسته به نوع سیال، دما و فشار سیستم انجام می‌گیرد.
- فلنج‌ها: دو فلنج فلزی که به وسیله پیچ و مهره به لوله‌ها یا تجهیزات متصل می‌شوند. در برخی مدل‌ها، از فلنج‌هایی با اتصال فلنجی یا رزوه‌ای استفاده می‌شود.
- مهارها (در صورت وجود): در برخی از مدل‌ها (لرزه گیرهای مهاردار) مهارهای پیچیده‌ای به صورت پیچ‌های تمام رزوه‌ای تعبیه شده‌اند تا بازه افزایش و کاهش طول کلی دستگاه را کنترل کنند و از پارگی یا لهیدگی قسمت لاستیکی جلوگیری نمایند.
انواع لرزه گیرهای لاستیکی
| دسته‌بندی | نوع | توضیح |
|---|---|---|
| بر اساس شکل ظاهری | استوانه‌ای | دارای شکل استوانه‌ای برای جذب ارتعاشات در سیستم‌های مختلف |
| مخروطی | به شکل مخروط برای کاهش نیروهای جانبی و عمودی | |
| مربعی | دارای ساختار مربعی برای استفاده در سطوح مسطح و بارهای خاص | |
| بر اساس نوع اتصال | فلنجی | دارای اتصال فلنجی و پیچ‌های مهاردار جهت استحکام بیشتر |
| رزوه‌ای | اتصال از طریق رزوه‌ها برای نصب آسان | |
| جوشی | مناسب برای سیستم‌هایی که نیاز به اتصال جوشی دارند | |
| بر اساس نوع لاستیک | لاستیک طبیعی (NR) | دارای انعطاف بالا و مقاومت در برابر سایش |
| لاستیک مصنوعی (SBR و NBR) | مقاوم در برابر روغن‌ها و مواد شیمیایی | |
| EPDM | مقاوم در برابر شرایط جوی و حرارت بالا | |
| BUTYL | دارای مقاومت عالی در برابر نفوذ گاز و آب | |
| NEOPRENE | مقاومت در برابر شعله و مواد شیمیایی | |
| مدل‌ها و کاربردهای ویژه | لرزه گیر مهاردار | دارای فلنج‌های متصل و مهارهایی برای جلوگیری از پارگی لاستیک |
| لرزه گیر بدون مهار | اتصال لاستیکی بین فلنج‌ها، مناسب برای فشار پایین | |
| لرزه گیر بلادری | ساخته‌شده با بالشتک لاستیکی (بلادر) برای مقاومت حرارتی بالا | |
| لرزه گیر اتوکلاو | طراحی ویژه برای فشار بالا و سیستم‌های بزرگ |
انواع لرزه گیر لاستیکی بر اساس شکل ظاهری:
- استوانه‌ای
- مخروطی
- مربعی
انواع لرزه گیر لاستیکی بر اساس نوع اتصال:
- فلنجی: دارای اتصال فلنجی و پیچ‌های مهاردار.
- رزوه‌ای: اتصالاتی که به وسیله رزوه‌ها برقرار می‌شود.
- جوشی: برای سیستم‌هایی که نیاز به اتصالات جوشی دارند.
انواع لرزه گیر لاستیکی بر اساس نوع لاستیک استفاده شده:
- لاستیک طبیعی (NR)
- لاستیک مصنوعی (SBR و NBR)
- EPDM
- BUTYL
- NEOPRENE
مدل‌ها و کاربردهای ویژه انواع لرزه گیر لاستیکی:
- لرزه گیر مهاردار: دارای فلنج‌های متصل با استفاده از مهارهایی که در مقابل تغییرات ناگهانی فشار از پارگی لاستیک جلوگیری می‌کنند.
- لرزه گیر بدون مهار: در این مدل‌ها، خود لاستیک فلنج‌ها را به هم متصل می‌کند؛ معمولاً در سیستم‌های فشار پایین استفاده می‌شود.
- لرزه گیر بلادری: تولید شده به روش مشابه تولید تایر خودرو با استفاده از بالشتک لاستیکی (بلادر) که مقاومت حرارتی بالایی دارد.
- لرزه گیر اتوکلاو: طراحی و تولید شده برای شرایط فشار بالا و سایز بزرگ با شکل و ابعاد خاص.
تفاوت‌های رنگی انواع لرزه گیر لاستیکی:
برخی از مدل‌های لرزه گیر بر اساس رنگ‌بندی (مانند زرد، آبی، قرمز، آبی-قرمز، سبز، سفید، قهوه‌ای و خاکستری) مشخصات فنی متفاوتی دارند؛ از جمله:
- لرزه گیر لاستیکی زرد: مناسب برای سیستم‌های تهویه مطبوع؛ تحمل فشار تا ۱۰ بار و دمای ۶۰ درجه سانتیگراد.
- لرزه گیر لاستیکی آبی: برای سیستم‌های فشار بالا؛ تحمل فشار تا ۱۶ بار و دمای ۶۰ درجه سانتیگراد.
- لرزه گیر لاستیکی قرمز: مناسب برای سیستم‌های دمای بالا؛ تحمل فشار تا ۱۰ بار و دمای ۹۰ درجه سانتیگراد.
- لرزه گیر لاستیکی آبی-قرمز: اتصال فلنجی برای سیستم‌های دما و فشار بالا؛ تحمل فشار تا ۱۶ بار و دمای ۹۰ درجه سانتیگراد.
- لرزه گیر لاستیکی سبز، سفید، قهوه‌ای و خاکستری: به ترتیب برای سرویس‌های اسیدی/بازی، صنایع بهداشتی، مشتقات نفتی و سیستم‌های هوای فشرده کاربرد دارند.
علاوه بر این، مدل‌های دیگری مانند لرزه گیرهای تک پره، چند پره، کاهنده، ماسوره‌ای، نامتقارن، و دارای جدار داخلی الاستومتر نیز تولید می‌شوند.
مزایای استفاده از لرزه گیرهای لاستیکی
- کاهش ارتعاشات و صدا: با جذب ارتعاشات، صدای ناشی از کارکرد تجهیزات به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- جلوگیری از سایش و پارگی: کاهش نوسانات، تنش‌های مکانیکی را کاهش داده و از فرسودگی زودرس تجهیزات جلوگیری می‌کند.
- محافظت از تجهیزات: در برابر ضربات ناگهانی و شوک‌های مکانیکی، سیستم‌های پایپینگ و تجهیزات محافظت می‌شوند.
- ایجاد عایق الکتریکی: جلوگیری از انتقال جریان الکتریکی بین اجزای فلزی و جلوگیری از خوردگی گالوانیکی.
- انعطاف بالا: قابلیت دمپ کردن حرکت‌های محوری و جانبی به صورت همزمان.
- نصب و جایگزینی آسان: وزن کم و طراحی مناسب موجب سهولت در نصب و نگهداری می‌شود.
- کاهش اتلافات حرارتی: با کاهش نوسانات، از اتلاف انرژی حرارتی جلوگیری می‌شود.
مشخصات فنی و عوامل تعیین‌کننده قیمت لرزه گیر لاستیکی
مشخصات فنی:
- مواد ساخت: هسته‌های اصلی از لاستیک‌های NBR، SBR، NR، EPDM، BUTYL و NEOPRENE تولید می‌شوند.
- مقاومت شیمیایی: مناسب برای سیالات خورنده مانند اسیدها و آب دریا.
- ضریب تحمل دما و فشار: معمولاً حداکثر دما تا ۹۰ درجه سانتیگراد و فشار تا ۱۶ بار (PN16) تعریف شده است.
عوامل مؤثر بر قیمت:
- نوع لاستیک: ماده استفاده شده در هسته لاستیکی از مهم‌ترین عوامل است؛ لاستیک‌های با خواص مکانیکی بهتر معمولاً قیمت بالاتری دارند.
- مقاومت مکانیکی: طراحی‌های مقاوم که قابلیت جذب ارتعاش بیشتر و کنترل تنش‌های زیاد را دارند، هزینه تولید بیشتری دارند.
- ابعاد و طراحی: اندازه و پیچیدگی طراحی (به ویژه در مدل‌های بزرگ یا چندپرّه) نقش مهمی در تعیین قیمت دارند.
- برند و تولیدکننده: محصولات برندهای معتبر یا خارجی معمولاً قیمت بیشتری نسبت به محصولات با برند متوسط دارند.
نحوه نصب و نکات فنی لرزه گیر لاستیکی
برای بهره‌برداری بهینه و افزایش عمر مفید لرزه گیرهای لاستیکی، رعایت نکات نصب ضروری است:
- اجتناب از تماس با قطعات تیز: جلوگیری از آسیب به قسمت لاستیکی با جلوگیری از تماس با اجزای برنده.
- عدم رنگ‌آمیزی و استفاده از مواد نفتی: رنگ‌آمیزی یا آغشته شدن به روغن و گریس می‌تواند خواص لاستیکی را تغییر دهد.
- هماهنگی با نوع سیال: انتخاب مناسب لرزه گیر متناسب با ویژگی‌های سیال عبوری از لوله.
- ممنوعیت جوشکاری در مجاورت: پس از نصب، انجام جوشکاری نزدیک به محل نصب لرزه گیر توصیه نمی‌شود.
- تطابق دهانه‌های آب‌بندی: اطمینان از منطبق بودن دهانه داخلی بالشتک لاستیکی با دهانه داخلی فلنج جهت جلوگیری از نشت.
- عدم تحمیل بار اضافی: از قرار گرفتن تجهیزات یا وزن‌های اضافی بر روی لرزه گیر که موجب تغییر شکل و یا ایجاد کشش افقی یا عمودی شود، خودداری شود.
کاربردهای صنعتی انواع لرزه گیر لاستیکی
لرزه گیرهای لاستیکی به دلیل توانایی در کنترل ارتعاشات و جذب ضربات در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارند:
- خطوط لوله: آب، فاضلاب، تهویه مطبوع و سیستم‌های صنعتی.
- پمپ‌ها و موتورها: کاهش ارتعاشات ناشی از عملکرد تجهیزات دوار.
- تأسیسات صنعتی: مانند چیلرها، دیگ‌های بخار، ژنراتورها.
- ماشین‌آلات سنگین: نظیر پرس‌ها، آسیاب‌ها و کمپرسورها.
- صنایع شیمیایی، دارویی، غذایی، معدنی، نفت و گاز و پتروشیمی: به دلیل شرایط خاص عملیاتی و نیاز به کاهش ارتعاشات.
خرید لرزه گیر های لاستیکی
لرزه‌گیرهای لاستیکی با طراحی ساده اما عملکردی بی‌نظیر، یکی از حیاتی‌ترین اجزای سیستم‌های صنعتی محسوب می‌شوند. با جذب ارتعاشات، کنترل شوک‌ها و جلوگیری از انتقال تنش‌های مکانیکی، این تجهیزات نه‌تنها عمر مفید دستگاه‌ها را افزایش می‌دهند، بلکه هزینه‌های نگهداری را کاهش داده و ایمنی عملیات را تضمین می‌کنند. اما انتخاب درست لرزه‌گیر، نیازمند بررسی دقیق مشخصات فنی و تطبیق آن با شرایط عملیاتی است.
در پایش سیال، ما با ارائه مجموعه‌ای کامل از لرزه‌گیرهای لاستیکی با کیفیت، به شما کمک می‌کنیم تا بهترین گزینه را برای نیازهای صنعتی خود انتخاب کنید. تیم متخصص ما آماده مشاوره و راهنمایی شما در انتخاب محصولی ایده‌آل است. همین حالا با ما تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی رایگان بهره‌مند شوید! 🚀